Bộ ba “sáng tạo học trò”
http://www.baoquangtri.vn/default.aspx?TabID=107&modid=520&ItemID=52730http://www.baoquangtri.vn/Trangnh%E1%BA%A5t/Tuy%E1%BB%83nsinhTuy%E1%BB%83nd%E1%BB%A5ng/tabid/106/TabID/107/Modid/520/ItemID/52730/Default.aspx(QT) - Vượt qua hơn 40 đề tài trong cuộc thi cấp trường và 38 đề tài trong cuộc thi cấp tỉnh, ba học sinh Hoàng Quang Trung, Nguyễn Quang Hưng và Lê Nguyễn Hoàng, lớp 11A3, Trường THPT Đông Hà (Quảng Trị) đã xuất sắc giành giải nhất đúp (giải nhất vật lý kỹ thuật điện tử và giải nhất cuộc thi) trong Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật Intel ISEF tỉnh Quảng Trị năm 2012 vừa diễn ra vào trung tuần tháng 1 với đề tài: “Hệ thống cảnh báo và rào chắn đóng mở tự động tại nơi giao nhau giữa đường sắt và đường bộ”. Thành tích các em đạt được là kết quả của sự sáng tạo, tự tin và ước mơ chinh phục.
Ý tưởng Đầu năm học 2011 - 2012, khi nhà trường phát động cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật để chuẩn bị cho Hội thi Intel ISEF 2012, cũng như nhiều học sinh đam mê khoa học kỹ thuật khác, nhóm Trung, Hưng và Hoàng đã rất hứng thú, hăng hái tham gia. Các em vốn là một nhóm thực hành trong lớp học nghề điện kỹ thuật bởi vậy khi cùng nhau hợp tác để tham gia cuộc thi cũng không có nhiều bỡ ngỡ. Sau khi nhóm được thành lập, vấn đề gay cấn nhất với các em là tìm đề tài để nghiên cứu.
Nhóm tác giả và mô hình chuẩn bị cho cuộc thi quốc gia sắp tới.
Ban đầu có nhiều ý tưởng được các thành viên trong nhóm đề xuất như làm giàn phơi áo quần tự động, hệ thống cảnh báo lũ lụt, barie chắn tàu tự động... Khi các ý tưởng được đưa ra các em đã cùng nhau bàn bạc về tính khả thi cũng như các khả năng của mỗi đề tài so với tiêu chí của cuộc thi. Sau nhiều cuộc thảo luận cuối cùng nhóm quyết định dự thi với đề tài: “Hệ thống cảnh báo và rào chắn đóng mở tự động tại nơi giao nhau giữa đường sắt và đường bộ”.
Khi nói về lựa chọn của mình, em Hoàng Quang Trung, trưởng nhóm cho biết: “An toàn giao thông là vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Hàng ngày trên các phương tiện thông tin đại chúng thường nhắc đến những vụ tai nạn giao thông nghiệm trọng xảy ra tại các điểm phân cách giữa đường sắt với đường bộ. Bản thân chúng em cũng thường đi qua các điểm tránh tàu nên cảm thấy đây là một đề tài hay, nếu thành công sẽ rất có ý nghĩa. Đặc biệt chủ đề của hội thi năm nay lại hướng đến an sinh xã hội và bảo vệ môi trường nên chúng em quyết tâm thực hiện đề tài này. Chúng em hy vọng đề tài nhỏ của nhóm sẽ góp thêm một ý tưởng cho những nỗ lực bảo đảm an toàn giao thông của toàn xã hội”.
Nhập cuộc Chọn được ý tưởng, nhóm bắt tay ngay vào công việc. Ban đầu các em tiến hành xây dựng đề tài về mặt lý thuyết. Về mặt khoa học, ý tưởng của các em dựa trên hai mạch điện tử, mạch cảm biến ánh sáng để khi đoàn tàu qua che khuất ánh sáng làm quang trở tăng giá trị kích hoạt đóng rào chắn và mạch cảm biến rung động để khi đoàn tàu qua tạo rung động lớn kích hoạt hệ thống đèn báo và chuông cảnh báo người đi đường giảm tốc độ. Các em chia sẻ với chúng tôi rằng việc xây dựng lý thuyết cho đề tài không mấy phức tạp nhưng để thực hiện trên mô hình lại mất rất nhiều thời gian. Bởi vậy để công việc diễn ra thuận lợi và không ảnh hưởng đến việc học tập, các em đã phân chia công việc cụ thể cho mỗi thành viên trong nhóm.
Từ đầu tháng 11/2011, các em bắt đầu thực hiện đề tài. Trong bốn tuần đầu tiên mỗi thành viên tiến hành các công việc độc lập theo thời khóa biểu lên sẵn và cuối tuần có buổi họp nhóm thảo luận để giải quyết các khúc mắc nảy sinh trong quá trình thực hiện. Sau khi các công việc độc lập đã hoàn thành các em tập trung lại để hoàn thành sản phẩm.
Khi bắt tay thực hiện mô hình thì khó khăn thực sự mới bắt đầu với các em. Khâu vật liệu là vấn đề nan giải nhất. Vì không có sẵn các nguyên vật liệu nên các em phải tự chế như barie được làm từ thiết bị tháo ra ở ổ cứng máy tính, chuông thì tháo từ đồng hồ báo thức. Ngoài ra để hoàn thiện một tình huống giao nhau giữa đường sắt và đường bộ các em còn dựng làn đường, sắp xếp các mô hình ô tô đồ chơi, cây xanh, biển báo giao thông để minh họa thật sinh động. Công việc này chiếm của các em nhiều thời gian nhất.
Nhà Hưng là địa điểm nhóm tập trung để dựng mô hình. Theo lời kể của các em thì mỗi lần các em bày ra để làm là từ phòng học của Hưng ra đến phòng khách không nơi nào là không thấy nguyên vật liệu, bản vẽ, đồ nghề. Hưng chia sẻ với chúng tôi: “Mấy ngày đầu thấy nhà bừa bộn quá mẹ em có nhắc vài câu nhưng sau biết chúng em làm để dự thi thì mẹ còn giúp chúng em thu dọn để chúng em có thời gian làm việc khác”.
Sau nhiều công sức bỏ ra để có được lần thử nghiệm đầu tiên thành công các em đã rất vui. Hoàng nhớ lại: “Khi đoàn tàu chạy qua, barie đóng lại, đèn báo và chuông cũng hoạt động, chúng em đã hét lên sung sướng. Nhưng để đảm bảo mô hình luôn hoạt động tốt thì ngày nào chúng em cũng kiểm tra và thử nghiệm”.
Thành công Cuối cùng ngày dự thi cấp trường cũng đến. Sau phần báo cáo và chạy thử thành công trên mô hình đề tài của nhóm đã được hội đồng giám khảo đánh giá cao và trao giải nhất. Sau khi nhận giải, các em đã được nhà trường tạo điều kiện tốt nhất để hoàn thiện sản phẩm sẵn sàng cho cuộc thi cấp tỉnh. Nhận được sự quan tâm, hỗ trợ của nhà trường về chuyên môn và kinh phí các em đã rất tự tin mang đề tài của nhóm đến hội thi cấp tỉnh.
Tại Hội thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật Intel ISEF Quảng Trị năm 2012 diễn ra tại Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn từ ngày 16 - 18/1/2012, các em đã thuyết phục hoàn toàn ban giám khảo trong phần báo cáo lý thuyết cũng như trình diễn trên mô hình. Sự tự tin trong cách trình bày ý tưởng và những câu trả lời xuất sắc cho phần phản biện của ban giám khảo đã đưa về cho các em giải nhất đúp (giải nhất lĩnh vực vật lý kỹ thuật điện tử và giải nhất cuộc thi).
Chia sẻ niềm vui chiến thắng với chúng tôi, Trung nói: “Để có một đề tài hoàn thiện chúng em không chỉ tự thực hiện mà còn học hỏi rất nhiều. Lúc viết báo cáo chúng em đã tham khảo ý kiến của thầy cô giáo, đặc biệt là anh Sang học sinh khóa trên, người năm ngoái đã đạt giải khuyến khích toàn quốc. Ngoài ra để có phần trả lời phản biện tốt ở nhà chúng em đã cùng nhau đặt ra các câu hỏi và câu trả lời nên trong cuộc thi chúng em không hề bỡ ngỡ. Đặc biệt cuộc thi đã cho chúng em một trải nghiệm lớn trong làm việc nhóm và sử dụng tư duy tập thể”.
Trao đổi với chúng tôi, cô Mai Thị Xuân Hoa, Phó hiệu trưởng Trường THPT Đông Hà khẳng định: “Cuộc thi đã cho các em cơ hội rèn luyện và thể hiện các kỹ năng sống của tuổi học trò. Các em đã chứng minh khả năng làm việc độc lập, hợp tác nhóm và ý thức xã hội của mình. Điều chúng ta nhận thấy rõ nhất từ thành công của các em chính là các em đã dám nghĩ, dám làm và tự tin thể hiện bản thân. Dù ở cấp độ ý tưởng nhưng chúng ta hãy tin rằng chính từ các em chúng ta sẽ có nhiều giải pháp hơn để cùng chung tay, góp sức cho một cuộc sống tốt đẹp”.
Hiện nay, nhóm Trung, Hưng, Hoàng đang củng cố và hoàn thiện đề tài của mình để tham gia cuộc thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật Intel ISEF toàn quốc diễn ra vào tháng 3 năm nay tại thành phố Huế. Với những gì các em đã và đang theo đuổi, chúng ta hy vọng và chúc các em sẽ thành công trong cuộc thi sắp tới.
Bài, ảnh: NGUYỄN LỆ XUÂN
Trang Chính 
Thu Jan 16, 2014 10:10 am
A3 Dollars
